اعتقاد به عدم جدایی دین از سیاست و اسلام سیاسی همواره از تأکیدات امام خمینی(ره) در شکل گیری انقلاب اسلامی بود؛ در این راستا امام خمینی (ع) به عنوان احیاگر فرهنگ عاشورا نگاه ویژه‌ای به عزاداری امام حسین (ع) داشتند.

گریه در مراسم عاشورا و عزاداری امام حسین(ع) در نظر بعضی از اندیشمندان، نشانه‌ی دلسوزی و ترحم بر حادثه عاشورا قلمداد می‌شد و برخی آنرا باعث عجز و ضعف روحی می‌دانستند.

امام با تفسیر حدیث «تباکی» به تأثیرات سیاسی گریه در جامعه اشاره می‌کند و ملت ایران را ملت «گریه سیاسی» می‌نامد که این گریه نهال ایمان و جهاد را در قلوب مردم شکوفا می‌سازد و یک ملت حماسه‌ساز پدید می‌آورد. ایشان در این باره می‌فرمایند: «مسئله تباکی نیست؛ مسئله سیاسی است»، «مجلس عزا نه برای این است گریه بکنند برای سیدالشهدا اجر ببرند البته برای این هم هست … بلکه مهم آن جنبه سیاسی است که ائمه ما در صدر اسلام نقشه‌اش را کشیده‌اند که تا آخر باشد.» همچنین حدیث «کل یوم عاشورا و کل ارض کربلا» را استمرار نهضت حسینی در گستره‌ی تاریخی تشیع می‌دانست و آن را سرلوحه‌ی زندگی شیعیان معرفی می‌کرد که در هر زمان و مکانی باید حسینیان به مصاف یزدیان بروند.

امام رویدادهای انقلاب و دفاع مقدس را مصداقی از این حدیث می‌دانست و حوادث آن را مکرر عاشورا و مخالفان و دشمنان انقلاب اسلامی را مکرر یزدیان تفسیر می‌کرد و به بیان دیگر این حدیث را تفسیرگر صحنه‌ی مقابله اسلام و کفر و رویارویی عدل و ظلم می‌دانست که یعنی باید روح حماسه هموراه در جامعه‌ی شیعه زنده بماند. تأکید ائمه‌ی معصومین علیهم السلام بر اقامه‌ی عزای امام حسین (ع) و احیای عاشورا در جامعه بر همین نکات اشاره دارد.

امام با تأسی به سیره‌ی امام حسین(ع) در مبارزه با رژیم ستم شاهی به استناد حدیث امام حسین(ع): «من رای سلطاناً جائراً مستحلاً لحرام الله …» خطاب به ملت ایران می‌فرماید: «[امام حسین] تصریح می‌کند که اگر کسی ببیند که حاکم جائری در بین مردم حکومت می‌کند، ظلم به مردم می‌کند باید مقابلش بایستد و جلوگیری کند هرقدر که می‌تواند» و رژیم طاغوت را مظهر حکومت جائر معرفی می‌کند و مردم را به مبارزه دعوت می‌نماید.

امام از سوی دیگر با مطرح ساختن شعار عاشورایی «هیهات من الذله» هیچگاه تلاش‌های سازشکارانه را برنمی‌تابید و به ملت ایران نیز سفارش می‌کرد که به پیروی از شعار امام حسین(ع) که فرمود: «من مرگ شرافتمندانه را جزءسعادت و زندگی با ستمکاران را  جزء خواری نمی‌دانم» به ملت ایران گوشزد نمود: «باید با قدرت به پیش برویم و با قدرت با همه‌ی کسانی که می‌خواهند تجاوز و تعدی کنند مبارزه کنیم و زندگی آبرومند نداشتن و زیر بار [ظلم] بودن هزار مرتبه [بدتر] از اینکه انسان بمیرد، مردن بر او شرف دارد»

امام با احیای فرهنگ عاشورا و الگو ساختن معیارهای عاشورایی، یک ملت حماسه ساز پدید آورد که با درس سازی از مکتب امام حسین(ع) منشاء تحولات عظیم در جهان اسلام گردید و معجزه قرن را پدید آورد.

عاشورا سمبل تجلی و تبلور ارزش‌های ناب اسلامی در تمامی ابعاد سیاسی، فرهنگی و اجتماعی آن است که نقش مهمی در گسترش فرهنگ اسلامی در جامعه‌ی شیعه داشته است؛ ار همین رو امام درمورد مهمترین عامل موفقیت و پیروزی انقلاب اسلامی می‌فرماید: «اگر قیام حضرت سیدالشهدا سلام الله علیه نبود، امروز هم ما نمی‌توانستیم پیروز شویم» زیرا از دیدگاه ایشان عوامل معنوی الهام گرفته از فرهنگ عاشورا در پیروز نقش دارند: «افراد کم با بازوان قوی و قلب مطمئن و قلب متوجه به خدای تبارک و تعالی و عشق به شهادت و عشق به لقاءالله، این‌هاست که پیروزی می‌آورد، پیروزی را شمشیر نمی‌آورد، پیروزی را خون می‌آورد.»